روانشناسی صنعتی سازمانی چیست و چه کاربردهایی برای سازمان ها و افراد دارد؟

هر فرد بزرگسال به طور معمول حداقل نیمی از زمان بیداری خود را در کار سپری میکند. کار نه تنها بخش زیادی از زندگی روزانه ما را پر میکند، بلکه تاثیر بسیار زیادی بر سبک زندگی ما، هویت و اعتماد به نفس ما و یا به عبارت دیگر؛ تعریف واحساس ما نسبت به خودمان، نوع افرادی که با آن ها رابطه داریم، حتی محل سکونت ما و عوامل بسیار دیگری دارد. بنابراین خیلی طبیعی و پرمعناست که بخواهیم درباره دنیای کار و رفتار کاری بیشتر بدانیم. شاید شما هم سوالاتی در ذهن دارید، مثل این که چرا افراد با دو شغل کاملا یکسان، بهره‌وری و درآمدهای کاملا متفاوت دارند؟ چه عواملی باعث رشد یک کسب و کار میشود؟ چرا برخی مدیران بسیار محبوب و اثرگذارند و برخی دیگر قادر به نفوذ در دل کارکنان و مشتریان نیستند؟ چرا بعضی افراد، کارکنانی شایسته و وفادارند و برخی دیگر غیرقابل اعتماد؟ و چراهای بسیار دیگر … در این صورت روانشناسی صنعتی و سازمانی'>سازمانی، همان گمشده‌ای است که مدت‌ها به دنبال آن بودید و همچون غول چراغ جادو، آرزوی شما را در یافتن پاسخ‌های درست و علمی برای سوالات‌تان برآورده میکند.

در این مطلب، روانشناس پزشک خوب، فرشته کاظمی شما را با روانشناسی صنعتی و سازمانی آشنا می‌کند و اطلاعات بسیار ارزشمندی را در اختیارتان می‎گذارد.

روانشناسی صنعتی و سازمانی چیست؟

روانشناسی علم مطالعه رفتار و فرآیندهای روانی از طریق روش تحقیق علمی است و روانشناسی صنعتی و سازمانی علم مطالعه رفتار و فرآیندهای روانی در محل کار از طریق روش تحقیق علمی است.

به این شاخه از روانشناسی، گاه روانشناسی کار و روانشناسی شغلی هم گفته می شود.

این رشته هم به دلیل ماهیت پیچیده انسان و هم به دلیل پیچیدگی و چند وجهی بودن مسائل مربوط به کار، علمی میان رشته ایست و علاوه بر روانشناسی از تحقیقات رشته‌های مختلفی مثل اقتصاد، مدیریت، علوم سیاسی، علوم اجتماعی، هوش مصنوعی، حتی پزشکی و … بهره می‌برد و بر آن‌ها اثر می گذارد.

هدف روانشناسی صنعتی و سازمانی چیست؟

به زبان خیلی ساده هدف این علم کاربرد روانشناسی در کار است تا:

۱. کسانی که کار میکنند شادتر باشند و حال بهتری داشته باشند.

۲.کارها به بهترین شکل انجام شوند و کسب و کارها بهره ورتر باشند.

این علم چه حوزه‌هایی را در برمیگیرد؟

این علم پنج حوزه اصلی کار را مورد بررسی قرار میدهد و  از طریق اثر گذاری بر این پنج حوزه و رفع مشکلات مربوط به آن‌ها، به اهداف ذکر شده در بالا دست می‌یابد:

1. مسائل پرسنلی شامل تحلیل شغل، جذب و استخدام، کارآموزی، ارزیابی عملکرد و ارتقا
2. مسائل روانی شامل انگیزش، خشنودی شغلی، استرس کاری، تاخیر و غیبت، ترک شغل و …
3. مسائل گروهی و سازمانی شامل ارتباطات در محل کار، ساختار سازمانی، فرهنگ سازمانی و …
4. مسائل مربوط به محیط کار شامل حفاظت و ایمنی، عوامل انسانی در طراحی محیط و ابزار کار و …
5. مسائل مربوط به مشتری و بازار شامل بازاریابی، فروش، روانشناسی رفتار مصرف کننده و …

روانشناسی صنعتی و سازمانی چه فوایدی برای سازمان‌ها و افراد دارد؟

برای این که افراد از بودن در کارشان و انجام دادن آن حال خوبی داشته باشند، اولین شرط این است که آن کار با ویژگی‌های فرد تناسب داشته باشد تا روز به روز بیشتر به آن علاقمند شود و بهتر بتوانند آن را انجام دهد.

برای این که یک کار به بهترین شکل انجام شود و بیشترین بهره‌وری را به دنبال داشته باشد، باید کسی آن را انجام دهد که با ویژگی‌های مورد نیاز کار تناسب داشته باشد.

نتیجه حاصل از این دو شرط مهم، طبیعتا این است که برای این که افراد شاد و مشاغل بهره‌ور داشته باشیم باید به ویژگی‌های افراد و ویژگی‌های شغل توجه کنیم و تناسب این دو را رعایت کنیم، درست همچون کلیدساز ماهری که برای هر قفل، کلید متناسب با آن را انتخاب می‌کند، چون میداند هر قفل با کلید متناسب خودش گشوده میشود، یک روانشناس صنعتی و سازمانی هم، با شناخت دقیقی که از طریق تحلیل‌های علمی از هر شغل و هر فرد بدست می‌آورد، هر شغل را به فرد متناسب و هر فرد را به شغل متناسب خودش، اطلاق میکند. تنها با برداشتن همین اولین گام استراتژیک، بسیاری از مشکلاتی که امروزه گریبان‌گیر افراد و سازمان‌های بیشمار است حل میشود و دیگر شاهد این همه افرادی که شغل‌شان را دوست ندارند و هر روز فرسوده‌تر از روز قبل می‌شوند و این همه مشاغلی که در پایین‌ترین سطح بهره‌وری قرار دارند و صرفا برای از سر باز کردن، سمبل بندی میشوند، نخواهیم بود…

از همین جاست که ضرورت تحلیل شغل و تحلیل شخص، مشخص می‌شود چرا که یک تحلیل شغل علمی با تعیین ویژگی‌های هر شغل و متصدی آن، به ما کمک میکند درک دقیقی از هر شغل داشته باشیم و یک تحلیل فردی علمی هم کمک میکند درک دقیقی از هر فرد داشته باشیم. درنتیجه توسط این دو بینش دقیق و عمیق، بتوانیم متناسب‌ترین فرد را برای انجام هر شغل را تشخیص دهیم و افراد را به شغل درست راهنمایی یا در پروسه استخدام، پیدا کنیم و در نتیجه به بیشترین سطح بهره‌وری در هر شغل برسیم آن هم در شرایطی که فرد انجام‌دهنده بیشترین لذت را می‌برد و در بالاترین سطح خشنودی شغلی قرار دارد.

میتوان گفت تمام کارکردهای دیگر این علم، بر همین کارکرد اول، یعنی تحلیل شخص-شغل، استوار میگردد:

وقتی تحلیل دقیقی از شغل به دست می‌آید، افرادی که به دنبال شغل میگردند و نمیدانند به چه شغلی علاقه دارند یا چه شغلی برای آن ها مناسب است، از سردرگمی رها می‌شوند و قادر به فهم این موضوع می‌شوند که آیا این شغل در راستای علایق، توانمندی‌ها، شخصیت، و سایر ویژگی‌هایشان هست یا خیر. از آن جایی که این درک و بینشی که از این راه بدست می‌آورند، کاملا درست و علمی است، درصد خطا در تصمیم‌گیری‌ها بسیار کاهش پیدا میکند و این خود به معنای افزایش چشمگیر در افزایش خشنودی و بهره‌وری کلی جامعه می‌باشد.

همچنین انجام پروسه استخدام به بالاترین حد کیفیت و اثربخشی خود می‌رسد چون روانشناس صنعتی و سازمانی در برنامه‌ریزی فرآیند استخدام، انجام مصاحبه‌ها و اجرای تست‌ها، دقیقا میداند باید به دنبال چه فردی با چه خصوصیاتی بگردد و این فرد را در کجاها با احتمال بیشتری میتواند پیدا کند. بنابراین در برنامه‌ریزی فرآیند جذب شامل نوع آگهی، مکان انتشار و … هم موفق‌تر است و با هزینه کمتر، متقاضیان بالقوه بیشتر و مناسب‌تری را می‌یابد.

بعد از تحلیل شغل و جذب و استخدام، نوبت به آموزش و کارآموزی نیروی تازه وارد میرسد. چرا که یک فرد هر چقدر هم که توانمند باشد، برای آشنا و سازگار شدن با محیط شغلی و چالش‌های متداول کار (چه سازمان خصوصی یا دولتی، کسب و کار دیگران یا کسب و کار شخصی خودش باشد) نیاز به کمک دارد و این جا باز هم چه کسی بهتر از یک روانشناس صنعتی و سازمانی که هم به ویژگی‌های کار مسلط است و هم به ویژگی‌های فرد. او بهتری کسی است که می‌تواند به نیروی تازه‌وارد کمک نماید. بعد از کارورزی و آموزش‌های اولیه، این روانشناس صنعتی و سازمانی است که میتواند به بهترین و منطقی‌ترین حالت ممکن برنامه‌ای برای رشد توانایی‌های فرد و افزایش بهره‌وری کار داشته باشد. باز هم به دلیل تسلطی که بر ویژگی‌های هر دو و پتانسیل‌های بالقوه هر کدام دارد.

یکی دیگر از کارکردهای مهم این علم، فراهم کردن امکان ارزیابی دقیق، واقع‌بینانه و حتی منصفانه، از عملکرد هر فرد و بهره‌وری هر ردیف کاری است. چراکه ما برای یک ارزیابی دقیق، به ملاک‌های دقیق نیاز داریم و برای داشتن ملاک‌های دقیق، به تحلیل دقیق از شغل و فرد نیازمندیم. در نتیجه یک روانشناس صنعتی و سازمانی، که در اولین مرحله کار خود، تحلیل دقیقی از شغل و فرد بدست آورده، به راحتی ملاک های دقیق ارزیابی را تعیین و بر اساس آن به ارزیابی دقیق و منصفانه دست میابد.

در گام بعدی برنامه‌ریزی ملاک‌های ارتقا و تعیین افراد دارای شایستگی برای ارتقاست، وقتی خشت اول را روانشناس صنعتی و سازمانی دقیق بنا کرده تا ثریا دیوار دقیق بالا میرود. وقتی از ابتدا همه چیز بر مبنای تحلیل‌های دقیق و علمی بنا شده و دقیق‌ترین و منصفانه‌ترین ارزیابی صورت گرفته، ساده‌ترین کار این است که تشخیص دهیم چه کسی بیشترین شایستگی را برای ارتقا دارد.

واضح است که این شیوه ارزیابی عملکرد و ارتقا تا چه اندازه میتواند انگیزه‌بخش باشد و فرهنگ شایسته سالاری را جانی تازه ببخشد.

حتما شما هم دارید با خودتان فکر میکنید خدای من این چقدر رویایی است، گویی تحقق پیدا کردن آرمان شهر دیگر دور از ذهن نیست

اگر واقعا این پروسه از تحلیل شخص – شغل تا ارتقا انجام شود، چقدر همه چیز سر جای خودش قرار میگیرد، چقدر آدم‌ها خوشحال‌تر خواهند بود، چقدر استرس‌ها کاهش میابند. چقدر کارها و خدمات بهتر، سریع‌تر و حتی با عشق بیشتری انجام می‌شوند! چقدر دنیا قشنگ‌تر می‌شود…

باید بگویم بله واقعا همه این‌ها می‌شود. شاید کمی زمان ببرد ولی حتم دارم که میشود. همانطور که یک روز انسان‌ها قادر به تسخیر دریاها شدند با کشتی و انواع شناگرهای دست‌سازشان، یک روز قادر به تسخیر آسمان شدند با هواپیما و انواع پرنده‌های دست‌سازشان، یک روز قادر به تسخیر سیاره‌های دیگر شدند با سفینه‌ها و ربات‌های دست‌سازشان، روزی هم میرسد که قادر به تسخیر انتخاب‌هایشان میشوند و همه انتخاب‌هایشان را با این تحلیل‌ها انجام میدهند و آن روز قطعا دنیا زیباتر می‌شود…

تمامی فوایدی که تاکنون گفتیم مربوط به حوزه اول روانشناسی صنعتی و سازمانی یعنی مسائل پرسنلی بود. حالا به سراغ فواید حوزه دوم یعنی مسائل روانی میرویم، با من همراه باش.

عامل انجام کار یک انسان است. یک انسان با تمام ویژگی‌ها و مقتضیات انسان بودن؛ پس مسائل روحی روانی بسیار مهم هستند. چون انسان و کاری که انجام میدهد را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهند. برای مثال احتمال خطای کاری در فردی که تحت فشار و اضطراب شدید قرار دارد بسیار بیشتر از فردی است که در آرامش به سر می‌برد. از آنجا که هر چیزی که کار و کارکنان را تحت تاثیر قرار میدهد مورد علاقه پژوهش‌های علم روانشناسی صنعتی و سازمانی است. یکی از کارهایی که یک روانشناس صنعتی و سازمانی انجام میدهد، بررسی فاکتورهای روانشناختی کارکنان سازمان و اثرات آن‌ها بر کیفیت زندگی کارکنان و بهره‌وری سازمان و یافتن علت‌ها و راهکارها است. برای مثال بررسی میزان استرس کارکنان هر بخش، میزان اثر این سطح استرس بر فرد و کار، یافتن دلایل و علت‌های ایجادکننده این سطح از استرس، یافتن راهکارهایی برای کاهش استرس، اجرای راهکارها، بررسی اثر بخشی مداخله انجام شده، بازخورد و اصلاح.

یکی دیگر از مواردی که افراد و سازمان را به شدت تحت تاثیر قرار میدهد مسائل گروهی و سازمانی است شامل ارتباطات در محل کار، ساختار سازمانی، فرهنگ سازمانی و … . برای مثال اگر ارتباطات در یک سازمان دچار اشکال باشد، هر چقدر هم که افراد توانمند باشند، نمیتوانند کارشان را به درستی و سهولت پیش ببرند و این خود موجب تاثیر منفی بر فاکتورهای روانشناختی مانند کاهش انگیزه می‌شود. پس مهم است که به این مسائل هم توجه ویژه شود.

یک روانشناس صنعتی و سازمانی با توجه به واقعیت‌های بیرونی و درونی سازمان مانند امکانات، اهداف و چشم‌انداز سازمان، ساختار سازمان را طراحی کرده و بهترین مدل ارتباطی را با توجه به آن تعیین و سپس پیاده‌سازی می‌کند. همچنین با بررسی جو و فرهنگ سازمان، اقدامات لازم برای بهبود این دو عنصر حیاتی را انجام میدهد برای مثال با تدوین استراتژی‌های ارتقا بر اساس ارزیابی عملکرد شفاف، فرهنگ سازمانی را به سوی شایسته سالاری و جو آن را به سوی بهبود عملکرد و کیفیت زندگی کارکنان به دلیل ادراک عدالت و حس خوب دیده شدن، پیش می‌برد. این‌ها تنها مثال‌های کوچکی از خدمات متنوع و اثربخش علم روانشناسی صنعتی و سازمانی بر این حوزه است.

فواید بعدی این علم، حوزه مسائل مربوط به محیط کار شامل حفاظت و ایمنی، عوامل انسانی در طراحی محیط و ابزار کار و … را در بر می گیرد. بعد از توجه به فرد، شغل، گروه، در نهایت نوبت به محیط کار و سازمان می رسد که سهم تعیین‌کننده‌ای بر کار و کسانی که کار میکنند دارد، از ساده‌ترین چیزها مثل دمای محیط گرفته تا مسائل پیچیده مثل سرعت دستگاه‌هایی که انسان‌ها اپراتور آن ها هستند.

برای درک اهمیت این حوزه، حال کارمند شایسته و علاقمندی را تصور کنید که در یک شغل و گروه کاری ایده آل قرار دارد اما از شدت سرما به خود میلرزد و روی ترک‌های بین انگشتانش قطره‌ای خون خشک شده و سرعت حرکت اره (دستگاهی که با آن کار میکند)، بسیار بالاست… بالاتر از دست‌های یخ زده او. یک روانشناس صنعتی و سازمانی با درکی که از انسان و ماهیت شغل دارد بهترین و ایمن‌ترین شرایط را برای انجام کار و طراحی دستگاه‌ها و محیط کار فراهم میکند.

و آخرین فایده‌ها به حوزه مسائل مربوط به مشتری و بازار شامل بازاریابی، فروش، روانشناسی رفتار مصرف‌کننده و … مربوط می شود. هدف هر کسب و کار، سازمان و صنعتی در نهایت دست‌یابی به سهم بیشتری از بازار هدف خود می باشد حتی اگر محصول یا خدمتی که ارائه میکنند عقیدتی، فرهنگی یا ارزشی باشد. پس تمامی مراحل قبل، هر چقدر هم که خوب انجام شود و محصول یا خدمت نهایی هر چقدر با کیفیت و عالی باشد، در صورتی که نتوانیم سهم مناسبی از بازار را بدست بیاوریم، انگار که هیچ کاری انجام نداده‌ایم. در واقع با صرف هزینه بالاتری شکست خورده‌ایم. پس این بخش از کار ما مهم‌ترین بخش است. در حدی که در بسیاری موارد توصیه میشود، یک کسب و کار و یا سازمان نوپا، به شکل مهندسی معکوس ایجاد شود. یعنی ابتدا بازار و مشتریان هدف شناسایی شوند و فرآیندهای بازاریابی به کار بیفتند و حتی پیش فروش انجام شود. تازه بعد از آن، تولید با توجه به سفارش‌ها آغاز شود و به تدریج متناسب با حجم فروش کالا و یا خدمات، ساختار سازمانی هر کسب و کار متناسب با ویژگی‌های عینی و واقعی خودش، شکل بگیرد. از اهمیت این حوزه در رشد و رونق کسب و کارها و پیشگیری از شکست و ورشکستگی در بازار متلاطم امروزی، هر چقدر بگویم کم است و روانشناسی صنعتی سازمانی در این حوزه، حرف‌های زیادی برای گفتن دارد؛ از علمی‌ترین روش‌های شناسایی مخاطبین هدف، تا تدوین به روز ترین و دقیق‌ترین استراتژی‌های بازاریابی و فروش و بدست آوردن سهم حداکثری از بازار، استراتژی‌هایی که از آزمایشگاه‌های جهانی روانشناسی رفتار مصرف‌کننده، روانشناسی اجتماعی، روانشناسی تجربی، روانشناسی رفتار و … و با مطالعه رفتار میلیون ها انسان در سراسر جهان، در قالب گروه های آزمایش و کنترل و مطالعات آماری دقیق، بدست آمده‌اند.

مباحث روانشناسی صنعتی و سازمانی

1. مسائل پرسنلی شامل:

• تحلیل شغل
• جذب و استخدام
• آموزش و کارآموزی
• ارزیابی عملکرد
• ارتقا
• و…

2. مسائل روانی شامل:

• انگیزش کارکنان
• خشنودی شغلی
• استرس کاری
• تاخیر و غیبت و ترک شغل
• و …

3. مسائل گروهی و سازمانی شامل:

• ارتباطات در محل کار
• ساختار سازمانی
• جو سازمانی
• فرهنگ سازمانی
• بالندگی سازمانی
• تحول سازمانی
• و …

4. مسائل مربوط به محیط کار شامل:

• حفاظت و ایمنی محیط و ابزار کار
• توجه به عوامل انسانی در طراحی محیط و ابزار کار
• و …

5. مسائل مربوط به مشتری و بازار شامل:

• استراتژی های شناخت و دسترسی به مخاطب هدف
• استراتژی های موثر بازاریابی
• استراتژی های موثر فروش
• روانشناسی رفتار مصرف کننده
• روانشناسی اجتماعی
• و …

تاریخچه شکل‌گیری و افراد شناخته شده روانشناسی صنعتی و سازمانی

۱۹۰۸ – والتر دیل اسکات : مطالعه فروشندگان و روانشناسی تبلیغات

۱۹۱۱ – فردریک تیلور: مدیریت علمی برای افزایش کارایی و بهره وری

۱۹۱۳ _ هوگو مونستنبرگ : طرح کار و گزینش کارکنان برای مشاغل

۱۹۱۶ _ فرانک و لیلیان ژیلبرت : تکمیل اصول مدیریت علمی تیلور که منجر به انقلابی در  تعدادی از کارهای بدنی شد

دهه ۱۹۲۰ و جنگ جهانی اول

_ رابرت یرکز : اولین تلاش برای گزینش کارمندی با رویکرد علمی، ایجاد آزمون های هوش آلفا و بتا برای تعیین شغل نیروهای نظامی امریکا

-رشد روانشناسی صنعتی و سازمانی همزمان با رشد فوق العاده صنعتی در امریکا

– در این دهه روانشناسان صنعتی و سازمانی به عنوان مشاور و محقق، مستقیما در صنایع به کارهایی مانند غربالگری و تعیین شغل پرسنل پرداختند.

-در سال ۱۹۲۱ اولین درجه دکترای روانشناسی صنعتی و سازمانی اعطا شد.

دهه ۱۹۳۰ و جنگ جهانی دوم

– کشف اثر هاثورن توسط التون مایو و همکاران و در نتیجه ایجاد جنبش روابط انسانی

-افزایش نیاز به روانشناس عوامل انسانی برای طراحی مناسب ماشن آلات پیچیده (ارگونومی)

-بهبود شیوه های گزینش و به کارگماری پرسنل نظامی

-ایجاد آزمون طبقه بندی عمومی ارتش

-ایجاد آزمون های غربالگری برای داوطلبان آموزش افسری

-ایجاد اداره خدمات استراتژیک ایالت متحده برای ارزیابی فشرده استراتژی های مربوط به گزینش داوطلبان برای ماموریت های جاسوسی خطرناک

سال های بعد از جنگ جهانی دوم

-شکوفایی واقعی روانشناسی صنعتی و سازمانی و به وجود آمدن حوزه های تخصصی آن

مهم ترین عوامل اثر گذار بر این علم از ۱۹۹۰ تا به امروز :

1. ماهیت در حال تغییر کار و سرعت بالای این تغییرات
2. تاکید بیشتر بر روی منابع انسانی به عنوان ارزشمندترین سرمایه هر سازمان
3. افزایش تنوع روز افزون در نیروی کار (زبان،قومیت،نژاد، مذهب، فرهنگ و …)
4. گسترش تجارت جهانی
5. تبدیل شدن جهان به دهکده جهانی با رشد روز افزون اینترنت، فضای مجازی، و فناوری های نوین مانند ویدئو کنفرانس و اثرات چشمگیر آن بر دنیای کار مانند امکان دور کاری در حد بین قاره ای…
6. همه گیری جهانی بیماری کرونا و تاثیرات جهانی آن بر کار و آنلاین شدن بسیاری از کارها و خدمات

چهره‌های شناخته شده ایرانی

دکتر حسین شکرکن : موسس این رشته برای اولین بار در ایران در دانشگاه شهید چمران اهواز در سال ۱۳۵۲م از

تا امروز که این مقاله را مینویسم( خرداد ماه ۱۴۰۱)، همچنان قطب اصلی این رشته دانشگاه شهید چمران اهواز می باشد.

دکتر ابوالقاسم نوری

دکتر نسرین ارشدی

دکتر عبدالکاظم نیسی

دکتر کیومرث بشلیده

دکتر سید اسماعیل هاشمی

دکتر حمیدرضا عریضی

این رشته با چه رشته‌ها و شغل‌هایی هم‌پوشانی و ارتباط گسترده دارد؟

مشاوره شغلی

مدیریت بازاریابی و فروش

مدیریت امور کارکنان و منابع انسانی

مدیریت کسب و کار (MBA , DBA )

تسهیل و مربیگری راه اندازی و رشد کسب و کار (بیزینس کوچینگ)

شغل و جایگاه یک روانشناس صنعتی و سازمانی در جهان کجاست؟

این رشته در کشورهای توسعه یافته به ویژه خاستگاه آن امریکا، دارای جایگاه بسیار بالا و درآمد بسیار خوب است.

شغلی و جایگاه یک روانشناس صنعتی و سازمانی در ایران کجاست؟

متاسفانه نام این رشته هنوز در ایران زیاد شناخته شده نیست اما کاربردهای آن با اسامی دیگر و متخصصین رشته‌های مشابه مانند منابع انسانی، به شدت مورد استفاده است، بنابراین اگر متخصصین این رشته توانایی ارائه درست این رشته به مدیران سازمان‌ها، صنایع و کسب و کارها را داشته باشند، میتوانند به جایگاه و درآمد خوبی دست پیدا کنند.

در رشته روانشناسی صنعتی و سازمانی چگونه شغل مناسب خود را بیابیم؟

کافی است ابتدا در یک یا چند حوزه از خدمات تخصصی این رشته، مهارت علمی و عملی خود را با مطالعه و کارورزی به حد قابل قبولی برسانید و سپس چند راه در پیش روی شماست:

استخدام شوید

کافیست در جست‌وجوهای خود در فضای مجازی و واقعی، به جای کلمه روانشناسی صنعتی و سازمانی، آن مهارت را به کار ببرید مثلا به جای سرچ عبارت “استخدام روانشناس صنعتی و سازمانی” عبارت استخدام کارشناس منابع انسانی، کارشناس امور استخدامی، کارشناس آموزش و … را وارد نمایید تا شگفت زده و خوشحال شوید از تعداد زیاد آگهی ها…

دفتر کار شخصی خود را راه بیاندازید

اقدام برای دریافت پروانه تخصصی روانشناسی صنعتی سازمانی از سازمان نظام و یا سازمان بهزیستی و بعد از اخذ پروانه شروع به ارائه خدمات (پروانه سازمان نظام از اعتبار عرفی بالاتری برخوردار است).

همکاری با کلنیک‌ها

همکاری با کلینیک‌ها به عنوان مشاور صنعتی سازمانی و ارائه خدمات تخصصی خود زیر نظر کلینیک (قبلا در این حالت نیاز به پروانه نبود اما ممکن است زمانی که شما این مقاله را مطالعه میکنید شرایط تغییر کرده باشد، بنابراین حتما از مراجع ذی ربط استعلام کنید).

سخن پایانی

با توجه به تغییرات سریع و وسیعی که به واسطه ی دنیای اینترنت و فضای مجازی و یک ویروس با اندازه ای کوچک در ابعاد، و اندازه ای بزرگ در اثرات، به اسم کرونا ، در کار و دنیای کار شکل گرفته، نقش روانشناسی صنعتی و سازمانی روز به روز پررنگ تر و ارزشمند تر و شناخته شده تر میگردد، چرا که باید ما هم همزمان با این تغییرات، خیلی سریع نگرشمان را نسبت به تعریف کار، محل کار و هر چه که به کار مربوط است تغییر دهیم و وسعت ببخشیم؛ و چه علمی بیشتر از علم روانشناسی صنعتی و سازمانی و چه کسی بهتر از یک روانشناس صنعتی و سازمانی ، می تواند ما را در تحقق این امر یاری کند.

امیدوارم که این مقاله بتواند سهم موثری در معرفی این رشته داشته باشد و خیلی زود نیاز مبرم سرزمینمان به این علم برطرف گردد ؛ باشد که روز به روز جهانی زیباتر داشته باشیم چرا که خداوند مهر میفرماید همه چیز این جهان به هم مرتبط است و ما همه جزیی از یک کل هستیم درست مثل قطعه ای از یک دومینوی بزرگ، پس هر اندیشه، احساس و رفتار ما، اثری جهانی دارد… به قول اندیشمندان غربی، هیچ بعید نیست که تکان های بال یک پروانه در نقطه ای از جهان، طوفانی در جایی دیگر به پا کند…

الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ طِبَاقًا ۖ مَا تَرَىٰ فِي خَلْقِ الرَّحْمَٰنِ مِنْ تَفَاوُتٍ ۖ فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَرَىٰ مِنْ فُطُورٍ

همان كسى‌كه هفت آسمان را طبقه طبقه آفريد. در آفرينش خداوند رحمان هيچ خلل و شکافى نمى‌بينى. بار ديگر ديده باز كن، آيا هيچ خلل و شكافى مى‌بينى؟ (سوره ملک ، آیه ۳)

امیدوارم با وجود تمام لغزش‌هایمان، برآیند زندگی‌مان به گونه‌ای باشد که فرشته‌های خداوندگار، با عشق به ما نگاه کنند و بگویند حالا میفهمیم که چرا باید به تو سجده میکردیم…

ارادتمند شما و جهانی که به عنوان اشرف مخلوقات و جانشین خداوند بر آن پا نهادیم

فرشته کاظمی _ روانشناس صنعتی و سازمانی