قرص پروپرانولول چیست؟ عوارض، میزان مصرف، دوز و اطلاعات کامل

پروپرانولول یکی از داروهای تجویزی توسط پزشکان است که در غالب قرص، کپسول، محلول و ماده تزریقی در داروخانه‌ها موجود است. این قرص ممکن است امکان مصرف با سایر داروها را نیز داشته باشد. در واقع پروپرانولول یک مسدود کننده بتا است که برای درمان فشار خون بالا، ضربان قلب نامنظم، رعشه و لرزش بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین این دارو برای جلوگیری از سردردهای میگرنی و درد قفسه سینه نیز تجویز می‌شود.

موارد مصرفی قرص پروپرانولول

همانطور که در بخش بالا هم گفتیم، پروپرانولول یکی از قرص‌های تجویزی برای افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی است. اما کاربردهای آن موارد زیادی را شامل می‌شود که در ادامه به معرفی هر یک می‌پردازیم.

• درمان فشار خون بالا
• کنترل ریتم قلب در فیبریلاسیون دهلیزی
• تسکین آنژین(درد قفسه سینه)
• جلوگیری از میگرن
• کاهش لرزش
• کمک به بیماران مبتلا به تیروئید و غدد فوق کلیوی
• پشتیبانی از عملکرد قلب پس از حمله قلبی

نحوه عملکرد قرص پروپرانولول

پروپرانولول در دسته داروهای مسدودکننده بتا قرار دارد. همانطور که می‌دانید داروهای مسدودکننده بتا غالبا برای درمان علائم قلبی عروقی مانند آنژین و فشار خون بالا تجویز می‌شوند. همچنین این داروها فعالیت خورمون‌های خاص بدن مثل آدرنالین را در سیستم عصبی مسدود کرده و جلوی فعالسازی یک واکنش را می‌گیرند. جالب است بدانید پروپرانولول به عنوان یک عامل مسدود کننده بتای غیر‌انتخابی شناخته می‌شود؛ این بدان معناست که این دارو روی قلب، ریه‌ها و سایر نواحی بدن به طور مشابه عمل می‌کند.

متاسفانه هنوز بطور دقیق عملکرد این دارو برای کاهش فشار خون به صورت واضح درک نشده است؛ اما می‌تاون گفت پروپرانولول بار کاری قلب را کاهش می‌دهد و از آزاد شدن ماده ای به نام رنین(آنزیم فعال کننده) از کلیه‌ها، جلوگیری می‌کند. داروهای مسدودکننده بتا مانند پروپرانولول این خاصیت را دارند که به کنترل ریتم قلب، تاخیر در شروع درد قفسه سینه، جلوگیری از میگرن و کاهش لرزش کمک می‌کنند. البته هنوز به طور کامل درک نشده است که پروپرانولول چگونه برای درمان مشکلات بدن عمل می‌کند، امیدواریم در آینده‌ای نچندان دور این عملکرد بطور دقیق مشخص شود.

عوارض مصرفی قرص پروپرانولول

داروهای درمانی غالبا دارای عوارضی متفاوت بر جسم روان افراد هستند که نوع و شدت هر یک از این عوارض، بسته بر سیستم بدنی هر فرد می‌تاوند کمی متفاوت باشد. قرص پروپرانولول نیز مانند سایر داروهای درمانی دارای عوارضی چون خواب آلودگی است؛ که ممکن به بسیاری از افراد آسیب برساند. در واقع زمانی که فردی این دارو را مصرف می‌کند باید از انجام فعالیت‌هایی که نیازمند هوشیاری ذهنی است، پرهیز کند. در ادامه به بیان انواع عوارض جانبی پروپرانولول می‌پردازیم.

عوارض رایج قرص پروپرانولول

قرص پروپرانولول دارای عوارض رایجی است که در زمان مصرف ممکن است بر بدن غالب افراد تاثیر بگذارد. در ادامه به بیان این عوارض جانبی می‌پردازیم.

• کاهش ضربان قلب
• اسهال
• خشکی چشم
• ریزش مو
• حالت تهوع
• ضعف یا خستگی

میزان و شدت هر یک از عوارض بالا ممکن است در هر فرد متفاوت باشد. پس اگر شدت هر یک از این عوارض خفیف باشند، ممکن است ظرف چند روز یا چند هفته از بین برود. در غیر اینصورت اگر عوارض آن‌ها شدیدتر باشد باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.

عوارض خطرناک قرص پروپرانولول

مصرف قرص پروپرانولول دارای تعدادی عوارض خطرناک است که هر فرد در صورت مواجهه با آن باید به سرعت به پزشک متخصص مراجعه کند. در ادامه به بیان تعدادی از این عوارض خطرناک می‌پردازیم.

• واکنش‌های آلرژیک مانند بثورات پوستی، خارش، کند‌وها(جوش‌های قرمز و خارش‌دار) و تورم صورت، لب‌ها یا زبان
• مشکلات تنفسی
• تغییر قند خون
• سردی دست یا پا
• کابوس یا مشکل در خواب
• پوست خشک و لایه بردار
• توهمات
• گرفتگی یا ضعف عضلانی
• ضربان قلب آهسته
• تورم پا یا مچ پا
• افزایش وزن ناگهانی
• استفراغ

تداخل دارویی قرص پروپرانولول با سایر داروها

مصرف قرص پروپرانولول با سایر داروها مانند ویتامین‌ها، مکمل‌ها و داروهای گیاهی ممکن است موجب ایجاد تداخل دارویی شود. تداخل دارویی به این معناست که مصرف یک دارو با داروی دیگر با تاثیر بر عملکرد آن همراه باشد، این تاثیر ممکن است مضر باشد و از عملکرد مثبت داروی اول جلوگیری کند.

برای کمک به جلوگیری از تداخل دارویی، پزشک مربوطه باید میزان و زمان مصرف تمام داروهای شما را مدیریت کند. فرد بیمار نیز باید لیست تمام داروها، ویتامین‌ها و داروهای گیاهانی مصرفی خود را به پزشک مربوطه ارائه دهد. در ادامه به معرفی برخی از داروهایی می‌پردازیم که ممکن است باعث ایجاد تداخل دارویی با پروپرانولول شوند.

داروهای آریتمی

مصرف پروپرانولول با سایر داروهایی که  برای درمان مشکلات قلبی هستند، ممکن است عوارض جانبی خطرناکی را با خود به همراه داشته باشد. داروهای آریتمی باعث کاهش ضربان قلب، کاهش فشار خون یا انسداد قلب می‌شوند؛ پس در صورت تجویز همزمان داروهای آریتمی با قرص پروپرانولول، باید در مصرف آن احتیاط کنید. در ادامه به بیان انواعی از داروهای آریتمی می‌پردازیم.

• آمیودارون
• برتیلیوم
• کینیدین
• دیسوپیرامید
• فلکائینید
• پروپافنون
• پروکائین آمید
• دیگوکسین

داروی فشار خون

اگر در حال تغییر داروهای مصرفی خود از کلونیدین به پروپرانولول هستید، این کار باید تحت نظر پزشک مربوطه صورت گیرد. چرا که پزشک متخصص باید؛ به آرامی دوز کلونیدین را کاهش دهد و بعد از آن به آرامی مصرف دوز پروپرانولول را طی چند روز افزایش دهد. دلیل حساسیت این روند به دلیل جلوگیری از عوارض جانبی مانند کاهش فشار خون است.

بتا بلاکرها

دسته‌ دیگری از داروهای فشار خون، بتا بلاکرها هستند که باعث کاهش ضربان قلب می‌شوند. مصرف قرص پروپرانولول با بتا بلاکرها نیز ممکن است باعث ایجاد تداخل دارویی شود. در ادامه به بیان انواعی از داروهای بتا بلوکر می‌پردازیم.

• آسبوتولول
• آتنولول
• بیسوپرولول
• کارتئولول
• اسمولول
• متوپرولول
• نادولول
• نبیولول
• سوتالول

مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE)

دسته‌ دیگری از داروهای فشار خون، مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) هستند که با مهار تولید یا عملکرد آنژیوتانسین در درمان زیادی فشاری خون کاربرد دارد. در صورت تجویز مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) همراه با پروپرانولول، باید بسیار احتیاط شود؛ مصرف همزمان این داروها می‌تواند باعث کاهش فشار خون، پایین تر از حد طبیعی شود. نمونه‌هایی از مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) شامل لیزینوپریل و انالاپریل است.

مسدود کننده‌های کانال کلسیم

دسته دیگری از داروهای فشارخون، مسدود کننده‌های کانال کلسیم هستند که ورود کلسیم به داخل سلول و خروج کلسیم از ذخایر سلولی را مهارمی‌کنند. اگر پزشکی مسدود کننده‌های کانال کلسیم را با پروپرانولول تجویز کند، در مصرف آن باید به شدت احتیاط شود. چرا که استفاده همزمان دو دارو، می‌تواند باعث کاهش شدید ضربان قلب، نارسایی قلبی و انسداد قلب شود. نمونه‌ای از مسدود کننده‌های کانال کلسیم شامل دیلتیازم است.

مسدودکننده‌های آلفا

دسته دیگری از داروهای فشار خون، مسدودکننده‌های آلفا هستند که برای درمان فشار خون بالا و هایپرپلازی خوش خیم پروستات به کار می‌روند. اگر پزشک شما داروهای مسدودکننده آلفا را با پروپرانولول تجویز کند، در مصرف آن باید به شدت احتیاط شود. چرا که استفاده همزمان این داروها می‌تواند باعث کاهش فشار خون و حتی غش کردن فرد شود. نمونه‌هایی از مسدودکننده‌های آلفا شامل پرازوسین، ترازوسین و دوکسازوسین است.

داروهای بیهوشی

داروهای بی‌هوشی کمک می‌کنند تا شخص قبل از عمل جراحی از هوش برود تا هیچگونه دردی را در زمان عمل احساس نکند. مصرف داروهای بی‌هوشی به همراه پروپرانولول ممکن است بر نحوه دفع داروی بی‌هوشی از بدن بیمار تاثیر بگذارد که می‌تواند برای بدن او بسیار مضر باشد. نمونه‌هایی از داروهای بی‌هوشی شامل لیدوکائین، بوپیواکائین و مپیواکائین است.

داروهایی کاربردی برای افزایش ضربان قلب و فشار خون

مصرف داروهایی که باعث افزایش ضربان قلب و فشار خون می‌شوند با قرص پروپرانولول بسیار حساس است؛ چرا که این داروها به راحتی یکدیگر را خنثی می‌کنند. در واقع به این معناست که هیچ یک از آن‌ها به درستی کار نمی‌کنند. نمونه هایی از داروهای کاربردی برای افزایش ضربان قلب و فشار خون شامل اپی نفرین، دوبوتامین و ایزوپروترنول است.

داروهای آسم

آسم یک بیماری مزمن است به این معنی که قابل‌درمان نیست؛ اما علائم آن قابل کنترل هستند و نیاز به کنترل دارند که این کار با مصرف داروهای آسم صورا می‌گیرد. اما نباید داروهای آسم را با قرص پروپرانولول مصرف کرد؛ چرا که انجام این کار باعث افزایش میزان دارو در خون فرد می‌شود. نمونه‌ای از داروی آسم تئوفیلین نام دارد.

داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)

داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی(NSAIDs) از پرکاربردترین داروهای پزشکی هستند که باعث مهار سیکلواکسیژناز می‌شوند و سه خاصیت مهم کاهش التهاب، ضد درد و تب‌بُر را دارند. مصرف این داروها با قرص پروپرانولول ممکن است اثرات کاهش‌دهنده فشار خون که از مصرف پروپرانولول حاصل می‌شود را کاهش دهند. در صورت مصرف همزمان این دو دارو، پزشک مربوطه باید فشار خون شما را کنترل کند و در نهایت ممکن است دوز پروپرانولول مصرفی شما را تغییر دهد. نمونه‌هایی از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی(NSAIDs) شامل موارد زیر است.

• دیکلوفناک
• اتودولاک
• فنوپروفن
• ایبوپروفن
• ایندومتاسین
• کتوپروفن
• کتورولاک
• ملوکسیکام
• نابومتون
• ناپروکسن
• اگزاپروزین
• پیروکسیکام

داروهای رقیق‌کننده خون

داروهای رقیق کننده خون از تشکیل لخته خون جلوگیری می‌کنند؛ چرا که لخته خون مانع از رسیدن جریان خون به قلب می‌شود. یکی از داروهای رقیق‌کننده وارفارین است که مصرف این قرص با پروپرانولول ممکن است باعث افزایش مدت زمان خونریزی فرد از هر زخم شود. پس در صورت مصرف همزمان این داروها، ممکن است دوز وارفارین فرد نیاز به تغییر داشته باشد.

داروهای درمان زخم معده

زخم معده زخم‌هایی باز و دردناک در دیواره معده است که چندین عامل مختلف در بروز آن‌ها نقش دارند.  برای درمان این بیماری باید از داروهای زخم معده مانند سایمتیدین استفاده کرد. اما این دارو با قرص پروپرانولول نباید به صورت همزمان مصرف شود؛ چرا که باعث افزایش سطح پروپرانولول در خون فرد می‌شود که این اتفاق می‌تواند عوارض جانبی زیادی برای بیمار ایجاد کند.

داروهای درمان سوزش معده آنتی اسیدها و هیدروکسید آلومینیوم

داروهای درمان سوزش معده به منظور رهایی از سوزش سوزش سر دل و سوء هاضمه استفاده می‌شوند و طریقه کار آن‌ها خنثی سازی اسید معده است. دو نمونه از داروهای سوزش معده شامل آنتی اسیدها و هیدروکسید آلومینیوم است که مصرف این داروها با پروپرانولول ممکن است باعث کاهش اثربخشی پروپرانولول شود. پس پزشک متخصص باید شرایط بیمار را تحت نظر داشته باشد؛ چرا که ممکن است نیاز به تغییر دوز پروپرانولول باشد.

واکنش‌های احتمالی بدن پس از مصرف قرص پروپرانولول

هر یک از داروهایی که ما برای درمان یک بیماری یا اختلال استفاده می‌کنیم؛ ممکن است باعث بروز واکنش‌هایی در بدن ما شود که هر یک در قالب‌های متفاوتی در بدن ما ظاهر می‌شوند. در ادامه قصد داریم تعدادی از واکنش‌های احتمالی که بدن پس از مصرف پروپرانولول دچار آن می‌شود را نام ببریم، پس با ما همراه باشید.

هشدار آلرژی 

مصرف قرص پروپرانولول ممکن است در برخی افراد باعث بروز واکنش آلرژی شدید ایجاد شود. علائم این آلرژی شامل مواردی چون کهیر، کندوها(جوش‌های قرمز خارش‌دار)، خس خس سینه، مشکل در تنفس و تورم دهان، صورت، لب‌ها، زبان یا گلو است. پس در صورت مصرف پروپرانولول و مشاهده هر یک از  واکنش‌های ذکر شده، باید به صورت با اورژانس تماس بگیرید و از آن‌ها کمک بخواهید. در واقع پزشک مربوطه در صورت مشاهده واکنش‌های آلرژیک شما به مصرف این قرص، شما را از مصرف مجدد آن منع خواهد کرد. چرا که مصرف مجدد پروپرانولول برای افرادی که آلرژی دارند، می‌تواند بسیار کشنده باشد.

هشدار تداخل الکلی

اگر شما از جمله افرادی هستید که براساس تجویز پزشک باید قرص پروپرانولول مصرف کنید و متاسفانه به مصرف الکل هم وابسته هستید؛ باید بدانید که الکل می‌تواند سطح پروپرانولول را در بدن شما افزایش دهد. این موضوع عوارض جانبی زیادی را برایتان ایجاد می‌کند؛ پس فراموش نکنید که هنگام مصرف قرص پروپرانولول نباید الکل مصرف کنید.

هشدار برای افردای که شرایط جسمی خاصی دارند

مصرف قرص پروپرانولول برای افرادی که در گروه‌های حساس جامعه قرار دارند و از بیماری جسمی خاصی رنج می‌برند، باید همواره تحت نظر پزشک متخصص صورت پذیرد و مصرف سرخود آن موضوعی کاملا خطرناک است. در ادامه به معرفی برخی از این افراد می‌پردازیم.

۱- افراد مبتلا به شوک قلبی نباید از قرص پروپرانولول استفاده کنند. چرا که پروپرانولول نیروی ضربان قلب آن‌ها را کاهش می‌دهد که این اتفاق می‌تواند وضعیت شوک قلبی آن‌ها را بسیار بدتر کند.

۲- افرادی که ضربان قلبشان کندتر از حد طبیعی است، نباید از قرص پروپرانولول استفاده کنند. چرا که این دارو می‌تواند ضربان قلب آن‌ها به را حتی بیشتر کند و این موضوع می‌تواند بسیار خطرناک باشد.

۳- افراد مبتلا به بلوک قلبی بالاتر از درجه یک نیز نباید از قرص پروپرانولول استفاده کنند. چرا که پروپرانولول نیروی ضربان قلب آن‌ها را کاهش می‌دهد که این موضوع می‌تواند انسداد قلب آن‌ها را بدتر کند.

۴- افراد مبتلا به آسم هم نباید از قرص پروپرانولول استفاده کنند. چرا که پروپرانولول آسم آن‌ها را بدتر خواهد کرد.

۵- ترک مصرف قرص پروپرانولول برای افرادی که دارای درد شدید قفسه سینه هستند نیز بسیار خطرناک است. چرا که قطع ناگهانی پروپرانولول درد قفسه سینه آن‌ها را بدتر خواهد کرد.

۶- افراد مبتلا به نارسایی قلبی نیز نباید قرص پروپرانولول را مصرف کنند. چرا که این قرص نیروی ضربان قلب آن‌ها را کاهش می‌دهد؛ که این موضوع نارسایی قلبی آن‌ها را بدتر می‌کند. در واقع اگر فردی سابقه نارسایی قلبی داشته باشد و از داروهای نارسایی قلبی استفاده کند؛ تنها در حالتی می‌تواند از پروپرانولول استفاده کند که تحت نظارت دقیق پزشک باشد.

۷- افراد مبتلا به سندرم ولف پارکینسون وایت نیز نباید از قرص پروپرانولول استفاده کنند. چرا که مصرف این قرص ضربان قلب آن‌ها را کندتر از حد طبیعی می‌کند و برای رفع این مشکل ممکن است نیاز به استفاده از ضربان‌ساز باشد.

۸- افراد مبتلا به دیابت نیز نباید از قرص پروپرانولول استفاده کنند. چرا که مصرف این قرص باعث هیپوگلیسمی(کاهش قند خون) آن‌ها می‌شود. همچنین مصرف این قرص ممکن است علائم قند خون پایین مانند ضربان قلب بصورت سریع‌تر از حد طبیعی، تعریق و لرزش را نیز بپوشاند. در واقع افراد مبتلا به دیابت پروپرانولول را باید حتما تحت نظارت پزشک مصرف کنند، به خصوص اگر این افراد انسولین یا سایر داروهای دیابت مصرف می‌کنند.

۹- افراد مبتلا به تیروئید بیش فعال نیز نباید قرص پروپرانولول مصرف کنند؛ چرا که مصرف این قرص علائم پرکاری تیروئید(تیروئید بیش فعال) مانند ضربان قلب بصورت سریع‌تر از حد طبیعی را بپوشاند. همچنین اگر فردی به طور ناگهانی مصرف قرص پروپرانولول را قطع کند و دچار پرکاری تیروئید شوید، علائم پرکاری تیروئید او بدتر خواهد شد یا ممکن است به یک بیماری جدی‌تر به نام طوفان تیروئید مبتلا شود.

۱۰- افراد مبتلا به برونشیت مزمن یا آمفیزم نیز نباید از قرص پروپرانولول استفاده کنند. در واقع به طور کلی می‌توان گفت اگر دارای مشکلات تنفسی هستید، نباید این قرص را مصرف کنید؛ چرا که می‌تواند وضعیت ریه شما را بدتر کند.

۱۱- افرادی که قصد انجام عمل جراحی بزرگ دارند؛ باید حتما به پزشک خود اطلاع دهند که قرص پروپرانولول مصرف می‌کنند. چرا که این دارو می‌تواند نحوه واکنش قلب آن‌ها را به بیهوشی عمومی و جراحی تغییر دهد.

۱۲- افراد مبتلا به آلرژی در شرایطی که واکنش‌های آلرژیک شدیدی دارند که باعث آنافیلاکسی می‌شود نیز نباید از قرص پروپرانولول استفاده کنند. چرا که مصرف این قرص ممکن است آلرژی آن‌ها را بدتر کند.

۱۳- افرادی که دارای خونریزی یا شوک کنترل نشده هستند، نیز نباید از قرص پروپرانولول استفاده کنند. چرا که مصرف این قرص ممکن است کارایی داروهایی که برای رفع خونریزی یا شوک کنترل نشده هستند را بی‌اثر کند. این موضوع به ویژه اگر پروپرانولول را برای درمان فئوکروموسیتوم(یک تومور در غده فوق کلیوی) مصرف کنید نیز صادق است.

هشدار برای زنان باردار و شیرده

شاید برایتان جالب باشد که بدانید قرص پروپرانولول برای زنان باردار، یک داروی حاملگی دسته C است. چرا که براساس تحقیقات انجام شده بر روی حیوانات، مصرف پروپرانولول توسط مادر دارای اثرات نامطلوب برای جنین است. همچنین متاسفانه تا به امروز مطالعات کافی بر روی انسان انجام نشده است که مشخص شود این دارو چگونه می‎تواند بر جنین تاثیر بگذارد.

پس اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید حتما پزشک خود را در جریان بگذارید. چرا که پروپرانولول فقط در صورتی باید در دوران بارداری استفاده شود که فواید احتمالی آن خطری برای  مادر و جنین ایجاد نکند. فراموش نکنید که اگر در حین مصرف این دارو باردار شدید، فورا با پزشک خود تماس بگیرید.

همچنین جالب است بدانید مصرف پروپرانولول توسط زنان شیرده، از طریق شیر مادر به فرزند منتقل خواهد شد. پس در صورت مصرف این دارو در دوران شیردهی، اما کودک شما باید تحت نظر پزشک باشد. پرا که مصرف پروپرانولول توسط مادر شیرده ممکن است باعث کندی ضربان قلب و کاهش قند خون کودک شود. همچنین می‌تواند باعث کاهش اکسیژن خون کودک شود که ممکن است در نهایت موجب سیانوز شود که این اتفاق پوست، لب‌ها یا ناخن‌های کودک را آبی می‌کند.

هشدار برای سالمندان

مصرف قرص پروپرانولول توسط سالمندان، ممکن است عملکرد کبد، کلیه، قلب و سایر شرایط پزشکی آن را کاهش دهد. پس پزشک متخصص برای تجویز این قرص حتما باید تمام شرایط فرد سالمند را بطور دقیق و کامل بررسی کند.

هشدار برای کودکان

متاسفانه هنوز بطور دقیق مشخص نشده که مصرف پروپرانولول برای کودکان کمتر از ۱۸ سال چه تاثیری دارد؛ اما براساس سابقه مصرف، برای برخی از آن‌ها بی‌خطر و برای برخی دیگر کمی خطرناک بوده است. مصرف این قرص برای آن دسته از کودکان حساس، باعث بروز نارسایی قلبی و اسپاسم راه هوایی شده است.

طریقه مصرف پروپرانولول

طریقه مصرف انواع داروها به عوامل زیاد بستگی دارد؛ میزان مصرف قرص پروپرانولول نیز از این قاعده مستثنا نخواهد بود. پس در ادامه به بیان چند عامل تعیین کننده برای تجویز دوز، شکل و تعداد دفعات مصرف پروپرانولول می‌پردازیم.

• سن فرد
• وضعیت جسمی و روحی فرد
• میزان وخامت حال فرد
• سایر شرایط پزشکی فرد
• نحوه واکنش فرد به اولین دوز مصرفی

طریقه و میزان مصرف قرص پروپرانولول بسته به شرایط و نوع بیماری هر فرد می‌تواند بسیار متفاوت باشد. همانطور که می‌دانید پروپرانولول یکی از داروهای رایج است که غالبا به صورت قرص خورده می‌شود و در وزن‌های ۱۰ میلی گرم، ۲۰ میلی گرم، ۴۰ میلی گرم، ۶۰ میلی گرم و ۸۰ میلی گرم قابل مصرف است. در ادامه قصد داریم میزان و نحوه مصرف قرص پروپرانولول را برای برخی از بیماری‌های رایج بیان کنیم.

مصرف پروپرانولول برای فیبریلاسیون دهلیزی

فیبریلاسیون دهلیزی(Atrial fibrillation) که در پزشکی فیب (ِAFib) نیز نامیده می‌شود، شایع‌ترین نوع آریتمی قلبی است که در آن، تحریک الکتریکی، مسیر مشخصی را در قلب طی می‌کند. یکی از داروهای مصرفی بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی، قرص پروپرانولول است که در ادامه به بیان جزئیات مصرفی این قرص می‌پردازیم.

• مقدار مصرف پروپرانولول برای بزرگسالان(سنین ۱۸ سال و بالاتر) مبتلا به فیبریلاسیون، ۱۰ الی ۳۰ میلی گرم است که باید در طی ۳ الی ۴ بار در روز، قبل از غذا و قبل از خواب مصرف شود.
• مصرف پروپرانولول برای کودکان(سنین ۰ تا ۱۷ سال) مبتلا به فیبریلاسیون، هنوز ثابت نشده است؛ چرا که ممکن است برای آن‌ها تاثیری نداشته باشد.

مصرف پروپرانولول برای فشار خون بالا

پرفشاری خون به معنای بالا بودن میزان فشاری است که بر اثر برخورد خون به دیواره‌ی سرخرگ‌ها ایجاد می‌شود. سرخرگ‌ها، رگ‌هایی هستند که خون را از قلب به تمام اعضای بدن می‌رسانند. یکی از داروهای مصرفی بیماران مبتلا به فشار خون بالا، قرص پروپرانولول است که در ادامه به بیان جزئیات مصرفی این قرص می‌پردازیم.

• مقدار مصرف پروپرانولول برای بزرگسالان(سنین ۱۸ سال و بالاتر) مبتلا به فشار خون بالا، ۴۰ میلی گرم است که باید در طی ۲ بار در روز، مصرف شود. همچنین در طی ادامه فرآیند درمان ممکن است پزشک مربوطه دوز این قرص را به آرامی افزایش دهد.
• مقدار مصرف پروپرانولول برای بزرگسالان(سنین ۱۸ سال و بالاتر) مبتلا به فشار خون بالا در شرایط حادتر، ۱۲۰ الی ۲۴۰ میلی گرم است که باید در طی ۲ الی ۳ بار در روز، مصرف شود. همچنین در طی ادامه فرآیند درمان ممکن است پزشک مربوطه دوز این قرص را به ۶۴۰ میلی گرم نیز برساند.
• مصرف پروپرانولول برای کودکان(سنین ۰ تا ۱۷ سال) مبتلا به فشار خون بالا، هنوز ثابت نشده است؛ چرا که ممکن است برای آن‌ها تاثیری نداشته باشد.

مصرف پروپرانولول برای آنژین (درد قفسه سینه)

آنژین واژه‌ای است برای درد قفسه سینه که در اثر گردش کم خون، به عضله قلب فشار وارد می‌شود. بیماری آنژین نشانه‌ای از بیماری قلبی و عروقی است. یکی از داروهای مصرفی بیماران مبتلا به آنژین، قرص پروپرانولول است که در ادامه به بیان جزئیات مصرفی این قرص می‌پردازیم.

• مقدار مصرف پروپرانولول برای بزرگسالان(سنین ۱۸ سال و بالاتر) مبتلا به آنژین(درد قفسه سینه)، ۸۰ الی ۳۲۰ میلی گرم است که باید در طی ۲ تا ۴ بار در روز، مصرف شود.
• مصرف پروپرانولول برای کودکان(سنین ۰ تا ۱۷ سال) مبتلا به آنژین، هنوز ثابت نشده است؛ چرا که ممکن است برای آن‌ها تاثیری نداشته باشد.

مصرف پروپرانولول برای حمله قلبی

حمله قلبی زمانی رخ می‌دهد که خون به اندازه کافی در اختیار عضله قلب قرار نمی‌گیرد. این عارضه با نام انفارکتوس میوکارد قلبی (Myocardial infarction) نیز معرفی می‌شود و به طور ناگهانی فرد را درگیر می‌کند. یکی از داروهای مصرفی بیماران مبتلا به حمله قلبی، قرص پروپرانولول است که در ادامه به بیان جزئیات مصرفی این قرص می‌پردازیم.

• مقدار مصرف پروپرانولول برای بزرگسالان(سنین ۱۸ سال و بالاتر) مبتلا به حمله قلبی، ۴۰ میلی گرم است که باید در طی ۳ بار در روز، مصرف شود. پس از ۱ ماه، پزشک ممکن است دوز شما را به ۶۰ تا ۸۰ میلی گرم افزایش دهد.
• مقدار مصرف پروپرانولول برای بزرگسالان(سنین ۱۸ سال و بالاتر) مبتلا به حمله قلبی در شرایط حادتر، ۱۸۰ الی ۲۴۰ میلی گرم است که باید در طی ۲ الی ۳ بار در روز، مصرف شود.
• مصرف پروپرانولول برای کودکان(سنین ۰ تا ۱۷ سال) مبتلا به حمله قلبی، هنوز ثابت نشده است؛ چرا که ممکن است برای آن‌ها تاثیری نداشته باشد.

مصرف پروپرانولول برای تنگی زیر آئورت هیپرتروفیک

عارضه خطرناک تنگی شدید آئورت، باعث جلوگیری از گردش آسان خون در سرتاسر بدن است. در این شرایط، قلب باید برای رساندن خون به دیگر نواحی بدن، سخت‌تر پمپاژ کرده و در اغلب مواقع این پمپاژ موثر نخواهد بود. یکی از داروهای مصرفی بیماران مبتلا به تنگی زیر آئورت هیپرتروفیک، قرص پروپرانولول است که در ادامه به بیان جزئیات مصرفی این قرص می‌پردازیم.

• مقدار مصرف پروپرانولول برای بزرگسالان(سنین ۱۸ سال و بالاتر) مبتلا به تنگی زیر آئورت هیپرتروفیک، ۲۰ الی ۴۰ میلی گرم است که باید در طی ۳ الی ۴ بار در روز، قبل از غذا و قبل از خواب مصرف شود.
• مصرف پروپرانولول برای کودکان(سنین ۰ تا ۱۷ سال) مبتلا به تنگی زیر آئورت هیپرتروفیک، هنوز ثابت نشده است؛ چرا که ممکن است برای آن‌ها تاثیری نداشته باشد.

مصرف پروپرانولول برای میگرن

میگرن یک بیماری شایع عصبی است که باعث درد شدید می‌شود و احساس تپش در یک طرف سر ممکن است چندین ساعت طول بکشد و تا چند روز ادامه یابد. این بیماری معمولا شامل سردردهایی همراه با حالت تهوع است. یکی از داروهای مصرفی بیماران مبتلا به میگرن، قرص پروپرانولول است که در ادامه به بیان جزئیات مصرفی این قرص می‌پردازیم.

• مقدار مصرف پروپرانولول برای بزرگسالان(سنین ۱۸ سال و بالاتر) مبتلا به میگرن، ۸۰ میلی گرم است که باید در دوزهای کوچک‌تر و مساوی، چندین بار در مصرف شود. همچنین در طی ادامه فرآیند درمان ممکن است پزشک مربوطه دوز این قرص را به ۱۶۰ تا ۲۴۰ میلی گرم نیز برساند. اگر حداکثر دوز موثر بعد از ۴ تا ۶ هفته درمان، به میگرن شما کمک نکند، ممکن است پزشک مربوطه از شما بخواهد تا مصرف دارو را متوقف کنید. پس ممکن است دوز شما یا تعداد دفعات مصرف دارو در طی چند هفته به آرامی کاهش یابد تا از قطع سریع عوارض جانبی جلوگیری شود.
• مصرف پروپرانولول برای کودکان(سنین ۰ تا ۱۷ سال) مبتلا به میگرن، هنوز ثابت نشده است؛ چرا که ممکن است برای آن‌ها تاثیری نداشته باشد.

مصرف پروپرانولول برای لرزش اساسی

لرزش اساسی (essential tremor) یک بیماری مغزی است که باعث می‌شود قسمتی از بدن فرد به طور غیرقابل کنترل تکان بخورد. یکی از داروهای مصرفی بیماران مبتلا به لرزش اساسی، قرص پروپرانولول است که در ادامه به بیان جزئیات مصرفی این قرص می‌پردازیم.

• مقدار مصرف پروپرانولول برای بزرگسالان(سنین ۱۸ سال و بالاتر) مبتلا به میگرن، ۴۰ میلی گرم است که باید در طی ۲ بار در روز، مصرف شود. همچنین در طی ادامه فرآیند درمان ممکن است پزشک مربوطه دوز این قرص را به ۱۲۰ نیز برساند و در برخی موارد دوز مصرفی آن حتی به ۲۴۰ الی ۳۲۰ میلی گرم نیز خواهد رسید.
• مصرف پروپرانولول برای کودکان(سنین ۰ تا ۱۷ سال) مبتلا به لرزش اساسی، هنوز ثابت نشده است؛ چرا که ممکن است برای آن‌ها تاثیری نداشته باشد.

مصرف پروپرانولول برای فئوکروموسیتوم (تومور در غده فوق کلیوی)

فئوکروموسیتوم یک تومور نادر و معمولا خوش‌خیم است که در غده فوق کلیوی ایجاد می‌شود. معمولا این تومور یک غدد آدرنال را درگیر می‌کند؛ اما می‌تواند هر دو غده را نیز تحت تاثیر قرار دهد. یکی از داروهای مصرفی بیماران مبتلا به فئوکروموسیتوم، قرص پروپرانولول است که در ادامه به بیان جزئیات مصرفی این قرص می‌پردازیم.

• مقدار مصرف پروپرانولول برای بزرگسالان(سنین ۱۸ سال و بالاتر) مبتلا به فئوکروموسیتوم ، ۶۰ میلی گرم است که باید در دوزهای منقسم و در ۳ روز قبل از جراحی، شروع به مصرف شود. پروپرانولول به تنهایی برای درمان فئوکروموسیتوم استفاده نمی‌شود و آن را باید با سایر داروها مصرف کرد. اگر تومور قابل جراحی نباشد، دوز معمول این دارو ۳۰ میلی گرم در روز است که باید در دوزهای منقسم به همراه سایر داروها مصرف می شود.
• مصرف پروپرانولول برای کودکان(سنین ۰ تا ۱۷ سال) مبتلا به فئوکروموسیتوم، هنوز ثابت نشده است؛ چرا که ممکن است برای آن‌ها تاثیری نداشته باشد.

ملاحظات ویژه در تجویز پروپرانولول

افراد مبتلا به مشکلات کلیوی و کبدی یکی از دسته‌های حساس بیماری به حساب می‌آیند؛ که پزشک متخصص تجویز قرص پروپرانولول را برای این دو گروه باید با حساسیت و احتیاط بسیار بالا انجام دهد.

نکات مهم در دوز مصرفی پروپرانولول

قرص پروپرانولول برای درمان طولانی مدت بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شود؛ پس اگر آن را طبق دستور مصرف نکنید، خطرات جدی برای شما به همراه دارد. فراموش نکنید که مصرف پروپرانول زمانی برای شما مفید و موثر است که علائم بیماری شما در حال بهبود باشد. در ادامه به بیان برخی از فراموشی‌های رایج در مصرف پروپرانولول می‌پردزایم.

• اگر اصلا پروپرانولول را مصرف نکنید؛ وضعیت بیماری شما بدتر می‌شود و ممکن است خطر مشکلات قلبی جدی مانند حمله یا سکته شما را تهدید کند.
• اگر دوزهای مصرفی پروپرانولول را نادیده بگیرید؛ وضعیت بیماری شما ممکن است بسیار بدتر شود.
• اگر پروپرانولول را بیش از حد مصرف کنید؛ باید فورا با پزشک یا اورژانس تماس بگیرید.
• اگر مصرف پروپرانولول را در یک نوبت فراموش کنید؛ به محض یادآوری باید آن را مصرف کنید و در صورتی که به نوبت بعدی مصرف نزدیک است، پس فقط یک نوبت را مصرف کنید. توجه کنید که برای جبران دوز فراموش شده، نباید دوز را دوبرابر کنید؛ چرا که این کار اثرات خطرناکی به همراه دارد.

ملاحظات مهم برای مصرف پروپرانولول

پروپرانولول از جمله داروهای درمانی است که غالبا با دستور پزشک برای بیماران تجویز می‌شود و مصرف آن نیازمند رعایت یکسری نکات مهم و ضروری است. در ادامه به بیان برخی از این نکات می‌پردازیم.

نکات عمومی

• پروپرانولول را قبل از غذا و قبل از خواب مصرف کنید.
• هنگام مصرف پروپرانولول می‌توانید آن را برش دهید یا خرد کنید.
• پروپرانولول را در دمای ۵۹ درجه فارنهایت تا ۸۶ درجه فارنهایت(۱۵ تا ۳۰ درجه سانتیگراد) نگهداری کنید.
• از برخورد نور به پروپرانولول محافظت کنید.
• پروپرانولول را در مناطق مرطوب مانند حمام نگهداری نکنید.
• پزشک متخصص باید تعداد قرص پروپرانولول را در نسخه ذکر کند تا بیشتر یا کمتر از این تعداد مصرف نشود.

نکاتی برای سفر

• هنگام سفر همیشه قرص خود را به همراه داشته باشید.
• هنگام پرواز، قرص خود را در کیف دستی قرار دهید.
• نگران دستگاه‌های اشعه ایکس فرودگاه نباشید، آن‌ها به قرص شما آسیب نمی‌زند.
• همیشه بسته اصلی قرص را به همراه داشته باشید.
• در مواقعی که هوا خیلی گرم یا خیلی سرد است، قرص را در چمدان قرار ندهید.

نکات خود مراقبتی

در هنگام مصرف قرص پروپرانولول حتما مواردی چون فشار خون، ضربان قلب و قند خون(اگر دیابت دارید) را چک کنید؛ چون در برخی مواقع مصرف این قرص ممکن است بر سایر بیماری‌های شما اثر بگذارد.

نکات مربوط به شرایط بالینی

در طول دوره‌ای که فرد برای درمان بیماری خود از قرص پروپرانولول استفاده می‌کند، پزشک مربوطه باید برای بیمار بطور دوره‌ای آزمایش خون بنویسد. چرا که این کار باعث بررسی سطح الکترولیت، عملکرد قلب، عملکرد کبد و عملکرد کلیه می‌شود.

آیا جایگزینی دیگری برای قرص پروپرانولول وجود دارد؟

قرص پروپرانولول برای درمان بسیاری از بیماری‌ها موثر است؛ اما تجویز آن غالبا به وسیله پزشک متخصص صورت می‌گیرد. در شرایطی که هر بیماری با مصرف پروپرانولول دچار بروز برخی اختلالات می‌شود و این قرص برای بدن او سازگار نیست، داروهای دیگری برای جایگزینی وجود دارد. اما فراموش نکنید جایگزین کردن دارویی بجای پروپرانولول، باید تحت نظارت و تجویز پزشک بیمار صورت بگیرد و تغییر خودسر آن کار بسیار اشتباهی خواهد بود . ممکن است سلامت بیمار را تحت تاثیر قرار دهد.

منبع Healthline

سوالات متداول

• قرص پروپرانولول چیست؟
• پروپرانولول یکی از داروهای تجویزی توسط پزشکان است که در غالب قرص، کپسول، محلول و ماده تزریقی در داروخانه‌ها موجود است. این قرص ممکن است امکان مصرف با سایر داروها را نیز داشته باشد.
• آیا پروپرانولول تنها برای بیماری‌های قلبی تجویز می‌شود؟
• خیر، قرص پروپرانولول کاربردهای متفاوتی دارد و برای درمان بیماری‌هایی چون فشار خون بالا، کنترل ریتم قلب در فیبریلاسیون دهلیزی، تسکین آنژین(درد قفسه سینه)، جلوگیری از میگرن و کاهش لرزش استفاده می‌شود.
• عملکرد درمانی قرص پروپرانولول در بدن چگونه است؟
• پروپرانولول در دسته داروهای مسدودکننده بتا قرار دارد. همانطور که می‌دانید داروهای مسدودکننده بتا غالبا برای درمان علائم قلبی عروقی مانند آنژین و فشار خون بالا تجویز می‌شوند. همچنین این داروها فعالیت خورمون‌های خاص بدن مثل آدرنالین را در سیستم عصبی مسدود کرده و جلوی فعالسازی یک واکنش را می‌گیرند.
• برای جلوگیری از تداخل دارویی قرص پروپرانولول با سایر داروها چه کاری باید انجام دهیم؟
• برای کمک به جلوگیری از تداخل دارویی، پزشک مربوطه باید میزان و زمان مصرف تمام داروهای شما را مدیریت کند. فرد بیمار نیز باید لیست تمام داروها، ویتامین‌ها و داروهای گیاهانی مصرفی خود را به پزشک مربوطه ارائه دهد.